İŞ KAZALARI SONUCUNDA İŞÇİNİN SAHİP OLDUĞU HAKLAR

İŞ KAZALARI SONUCUNDA İŞÇİNİN SAHİP OLDUĞU HAKLAR

İş Kazası Nedir?

Bir işçinin işveren tarafından verilmiş olan işi icra ettiği sırada, işyerinde olsun veya olmasın geçirdiği kazalar, iş kazaları olarak kabul edilmektedir. İş kazası sayılan haller 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13. maddesine göre şunlardır;

• Sigortalının işyerinde bulunması esnasında,
• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
• Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
• Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,

Kaza olayının meydana gelmesi halinde iş kazası sayılmaktadır.

Kaza Sonrasında Ne Yapılmalı?

Kaza sonrasında işçinin ve işverenin gerçekleştirmeleri gereken bazı hukuki yükümlülükleri bulunmaktadır. Gerçekleşen kaza nedeniyle işçi ölmüş veya yaralanmışsa, işveren olayı derhal kolluk kuvvetlerine bildirmelidir. Kolluk kuvvetleri, kazayı öğrenmeleriyle birlikte olay yerine gelerek kazanın nasıl gerçekleştiği, tarihi, tanıklarla ilgili tutanak tutacaklardır ve daha sonra soruşturmanın tamamlanmasıyla birlikte Cumhuriyet Savcılığı tarafından ceza davası açılacaktır. İşçi, ise kaza nedeniyle kaldırıldığı hastane kendisini tedavi eden doktora, iş kazasını geçirdiğini ve kaza nedeniyle yaralandığını mutlaka söylemelidir zira doktor raporu bu doğrultuda düzenleyecektir. İşçinin hastane raporu bu doğrultuda düzenlenmezse ileride ciddi hak kayıplarına sebebiyet verebilmektedir. Ayrıca işçi kazanın gerçekleşmesiyle birlikte hemen zarar görmeyebilir. Daha sonra ortaya çıkan ruhsal ve bedensel zararlar doktor raporuyla da sabitse gerçekleşen kaza iş kazası olarak kabul edilecektir.  İşverenin diğer bir yükümlülüğü ise, SGK’ya bildirim yükümlülüğüdür. İşveren kaza sonrasındaki üç iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunmalıdır. Aksi takdirde SGK’ya bildirim yapılmadan dava açılırsa iş mahkemesi bildirim yapılması için davacıya süre vermelidir. İşverenin bu bildirimlerde bulunmaması durumunda işçi mutlaka SGK’ya iş kazası geçirdiğini bildirmelidir. İşveren bu bildirimleri yapmadığı veya geç yaptığı takdirde hukuki sorumluluğu doğacaktır. Yapılan bildirim sonucunda SGK tarafından görevlendirilen müfettişler tarafından, kazanın iş kazası olup olmadığı, tarafların ifadeleri, kazanın gerçekleşme şekli, tarafların kusurlu olup olmadığıyla alakalı rapor düzenlenecektir. Alınan raporda kaza iş kazası olarak kabul edilmemişse maddi ve manevi tazminat davası açmadan önce işverene ve SGK’ya karşı iş kazasının tespiti davası açılması gerekmektedir.

İş Kazası Sonucunda SGK’nın Sorumluluğu Ne Olacaktır?

İşçinin diğer bir hakkı da sürekli İş göremezlik maaşıdır. Sürekli iş göremezlik maaşını alabilmek için işçinin kaza nedeniyle bedensel ve ruhsal olarak zarar görmesi ve meslekte kazanma gücünün en az %10 oranında kaybetmiş olması gerekmektedir. Bu maluliyet oranı SGK tarafından yetkilendirilmiş sağlık kurullarınca raporlanarak belirlenmektedir. Kurumların belirlediği orana itiraz hakkı bulunmaktadır.

İş kazası Sonrasında Açılması Gereken Davalar Nelerdir?

İşverenin İş kanunu kapsamında işçiyi gözetme ve koruma borcu bulunmaktadır. Bu yükümlülük İşçinin; vücut, hayat ve sağlık bütünlüğü gibi hususların iş yerinde gerçekleşebilecek tehlikelere karşı işveren tarafından korunmasını ifade eder. Bu nedenle bir iş kazası gerçekleşmesi halinde işverene, ceza davası, maddi ve manevi tazminat davaları ve SGK tarafından açılan Rücu davaları açılabilmektedir.

Maddi Tazminat >> İşçi, iş kazası nedeniyle uğradığı bedensel ve ruhsal olarak zarara uğrayan işçi zararının karşılanmasını işveren aleyhine maddi tazminat davası açarak elde edebilecektir. Ölüm ve bedensel zarar halinde iş kazası geçiren işçi şu giderlerin karşılanmasını talep edebilir:

Ölüm halinde; tedavi giderleri, çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar, cenaze giderleri,  ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar istenebilecektir(destekten yoksun kalma tazminatı).

Destekten yoksun kalma tazminatı işçinin kaza sebebiyle ölümü neticesinde işçinin desteğine ihtiyaç duyan kişilerin, bu destekten yoksul kalmaları nedeniyle isteyebilecekleri bir tazminat türüdür. Dolayısıyla bu tazminat için iki şartın varlığı aranır; hayatını kaybeden işçi, sağlığında destekten yoksun kalacağını iddia eden kişilere bakacak güçte olmalı ve tazminat talebinde bulunan kişiler, ölen işçinin yardımına muhtaç olmalıdır. Destekten yoksun kalama tazminatına hükmedilmesi halinde, ölen işçinin ve destekten yoksun kalanın yaşayabileceği olası yaşam süresi hesaplanarak; işçi eğer yaşasaydı ileride destek olduğu kişilere yapabileceği yardım tutarı, destek olunan kişilere peşin olarak ödenecektir.

 Bedensel zarar halinde ise; kazanç kaybı, tedavi giderleri, çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar, ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar istenebilir.

Manevi Tazminat>>  İş kazası sonucunda bedensel zarara uğrayan işçi veya ölümlü iş kazası sonucunda işçinin ailesi, çektikleri acı ve ızdırap nedeniyle işverenden dava yoluyla manevi tazminat talebinde bulunabilir. İşçinin yalnızca cismani zarara uğraması halinde işçinin aile fertlerinin, kaza neticesinde psikolojileri bozulur ve benzer etkiler gözlenirse, yine manevi tazminat açma hakları olacaktır. Hakim, olayı değerlendirerek ve takdir yetkisini kullanarak manevi tazminat tutarını belirleyecektir.

Rücu Davaları >>  iş kazasının gerçekleşmesinde işverenin kusuru ya da kastı var ise Sosyal Güvenlik Kurumu yaptığı ödemelerin bir bölümünü işverene rücu edebilmektedir.

İşçi Sigortalı Değilse Yine de Dava Açabilir mi?

İşçinin sigortası yapılmadan çalıştırılıyorsa ve bu süreçte işçi iş kazası geçirmiş ise, SGK işçinin sağlık masraflarını öder ve geçici-sürekli iş göremezlik ödeneği bağlar. Lakin işçinin sigortalı olduğu durumlarda SGK sadece işverenin kusurlu olduğu durumlarda işverene rücu edebiliyorken; işçinin sigortasız olması durumunda kusur durumuna bakılmaksızın, SGK yaptığı harcamalar için işverene rücu edebilmektedir.

İşverenin Sorumluluğu Ne Zaman Ortadan Kalkar?

 Kazanın gerçekleşmesinde işçinin ağır kusuru varsa, kaza mücbir sebep nedeniyle gerçekleşmişse ve 3. Bir kişinin ağır kusuru nedeniyle gerçekleştiyse, işveren artık kaza nedeniyle sorumlu tutulamayacaktır. Mücbir sebep; ne kadar önlem alınırsa alınsın karşı koyulmayan dış sebeplerdir. Doğal afetleri bu duruma örnek olarak verebiliriz. İşçinin iş sırasında kendisinden beklenen en temel basit ve olağan özeni göstermemiş ise işverenin sorumluluğundan doğal olarak bahsedilemeyecektir.

Sonuç itibariyle İŞ KAZALARINDAN KAYNAKLI DAVALAR oldukça detaylı ve önemli davalar olup muhakkak bir uzman avukat aracılığıyla takip edilmelidir ki herhangi bir hak kaybı yaşanmasın. Alanya Hukuk Bürosu alanında uzman avukatları ve hukuki danışmanları aracılığıyla İŞ KAZALARINDAN KAYNAKLI DAVALARDA müvekkillerine profesyonel avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmeti sağlamaktadır.