VASİYETNAME NEDİR?
Mirasbırakanın ölümünden sonra hüküm ve sonuç doğuracak emirlerini içeren hukuki işlemlere “ölüme bağlı tasarruf” denir. Şekli anlamda bir ölüme bağlı tasarruf olan vasiyetname ile mirasbırakan, ölümünden sonra hüküm ve sonuç doğurması amacıyla son arzu ve isteklerini ortaya koyar.
Vasiyetname
Vasiyetname Medeni Kanun m. 531 ve devamı hükümlerinde düzenlenmektedir. Vasiyetname, karşı tarafa varması gerekli olmayan irade beyanı ile yapılan mirasbırakanın son arzularını içeren ve ölümünden sonra hüküm ve sonuçlarını doğuran tek taraflı ölüme bağlı bir tasarrufa denir.
Vasiyetname Yapabilme Ehliyeti
Kanunumuz vasiyetname yapabilmek için iki şart öngörmüştür. Buna göre vasiyetname yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip olmak ve 15 yaşını doldurmuş olmak gerekir. Buna göre 15 yaşını doldurmuş olmaları şartıyla ayırt etme gücüne sahip kısıtlılar ve küçükler de vasiyetname yapabilir.
Vasiyetname Türleri
Hukukumuzda vasiyetnameler ikisi olağan biri istisnai nitelikte olmak üzere üç türdür. Olağan vasiyetname türleri resmi ve el yazılı vasiyetname iken sözlü vasiyetname istisnai bir vasiyetname türüdür.
Noter, sulh hukuk hakimi ya da yabancı ülkelerdeki Türk konsoloslukları gibi yetkili resmi memur önünde iki tanığın katılmasıyla yapılan vasiyetname türüdür.
Resmi vasiyetname yapmak isteyen vasiyetçi öncelikle son arzu ve isteklerini yazılı yahut sözlü olarak Noter, sulh hukuk hakimi ya da yetkili resmi memura bildirir. Bunun üzerine yetkili bu kişiler vasiyetçinin son arzu ve isteklerini yazar ve okuması için vasiyetçiye verir.
Vasiyetçi metni okuyup son arzu ve isteklerine uygun olduğu kanaatini getirmesinin ardından imza atar. Daha sonra bu metin resmi memur tarafından tarih atılarak imzalanır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus vasiyetçinin ve resmi memurun imzalarının el yazısıyla atılmış olması şarttır.
İmza safhasının ardından vasiyetçi tanıklar huzurunda vasiyetnameyi okuduğunu ve vasiyetnamenin son arzu ve isteklerine uygun olduğunu beyan edecektir. Bunum üzerine tanıklar, vasiyetçinin bu beyanı huzurlarında yaptığını ve vasiyetçinin vasiyetname yapma ehliyetine sahip olduğunu aynı metne şerh düşüp imzalarlar. Tanıkların da metni imzalamasıyla resmi vasiyetname tamamlanmış olur. Tanıklar için aranan şartlar ise Medeni Kanun’un 536.maddesinde belirtilmiştir.
Resmi vasiyetname yapmak isteyen vasiyetçi okur yazar değil ise bu durumda kanun bu kişilere bir imkan getirmiştir. Buna göre okur yazar olmayanların son arzu ve isteklerini resmi memura yazdırdığı metin vasiyetçi tarafından değil tanıklar huzurunda resmi memur tarafından okunur.
Hukukumuzda vasiyetnamenin resmi şekilde yapılma zorunluluğu bulunmamaktadır. Vasiyetçi el yazılı bir şekilde kendi vasiyetnamesini de hazırlayabilir. Ancak bunun için kanun koyucu belirli şekil şartları öngörmüştür. Buna göre; el yazılı vasiyetnamenin düzenlediği tarih dahil başından sonuna kadar tamamen vasiyetçinin el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olmalıdır.
Bu vasiyetname türü istisnai niteliktedir. Vasiyetçi ancak yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü hallerin varlığında resmi ya da el yazılı vasiyetname hazırlama olanağına sahip değilse sözlü vasiyetname hazırlayabilir. Bu durumda vasiyetçi son arzu ve isteklerini iki tanığa anlatır ve onlara bu beyanına uygun bir vasiyetname yazmaları veya yazdırmaları görevini yükler.
Bunun üzerine tanıklar, vasiyetçinin beyanını yazıya geçirir, yer ve tarih de belirterek imzalarlar. Ardından vakit kaybetmeksizin bu belge mahkemeye tevdi ederler. Tanıklar mahkemede vasiyetçiyi vasiyetname hazırlamaya ehil gördüklerini ve el yazılı ya da resmi vasiyetname hazırlamanın imkansız olduğu bir olağanüstü hal içinde kendilerine vasiyetçinin son arzu ve isteklerini açıkladığını belirtirler. Tanıklar yazıya geçirmeksizin de vakit kaybetmeden vasiyetçinin son arzularını hakime aktarabilir.
Vasiyetnamenin Açılması
Mirasbırakanın ölümü halinde vasiyetnamesini bulan veya elinde bulunduran herkes bunu sulh hukuk mahkemesine teslim etmekle yükümlü tutulmuştur. Vasiyetnameyi saklayan noterler de mirasbırakanın ölümü halinde vasiyetnameyi mahkemeye teslim ile yükümlüdür. Hakim ise kendisine teslim edilen vasiyetnameyi teslimden itibaren 1 ay içerisinde açmak zorundadır.
Sulh hukuk mahkemesine teslim edilen vasiyetnamenin çağırılan mirasçılar huzurunda hakim tarafından okunmasına vasiyetnamenin açılması denir. Hakim mirası açmadan önce bilinen mirasçıları ve diğer ilgilileri mirasın açılacağı gün ve saati belirterek mahkemeye davet eder. Burada yetkili mahkeme mirasbırakanın son yerleşim yeri sulh mahkemesidir.
Açılan mirasta hak sahibi olanlara masrafları terekeden karşılanmak üzere vasiyetnamenin kendilerini ilgilendiren kısımlarının onaylı örnekleri tebliğ edilir.
Vasiyetnamenin İptali
Vasiyetnamenin iptal edilebileceği haller Medeni Kanun’un 557. Maddesinde sayılmıştır. Buna göre;
Yukarıda açıklanan durumlardan biri söz konusuysa vasiyetnamenin iptalinde menfaati bulunan mirasçılar tarafından vasiyetnamenin tamamının ya da bir kısmının iptali için mahkemeye başvurabilir. Davanın kanunda belirtilen hak düşürücü süre içinde açılması gerekir. Buna göre; vasiyetnameyi iptal edecek sebebin öğrenilmesinden itibaren 1 yıl içinde iptal davası açılmalıdır. Ayrıca vasiyetnamenin açılmasından itibaren iyiniyetli davalılara karşı 10 yıl, iyiniyetli olmayan davalılara karşı 20 yıl geçmesi halinde dava hakkı düşer.
Sonuç itibariyle VASİYETNAME oldukça detaylı ve önemli konu olup muhakkak bir uzman avukat aracılığıyla takip edilmelidir ki herhangi bir hak kaybı yaşanmasın. Alanya Hukuk Bürosu alanında uzman avukatları ve hukuki danışmanları aracılığıyla VASİYETNAME konusunda müvekkillerine profesyonel avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmeti sağlamaktadır.