NFT’ler ve Fikri Mülkiyet
Bu makale NFT'lerin internet ortamındaki satışları giderek artmakta olan dünyamızda NFT’lerin bağlı oldukları sanat eserlerini alırken ve satarken ortaya çıkması muhtemel sorunları ele almaktadır.
NFT ‘lerin Çalışma Prensibi
Öncelikle bir NFT’nin nasıl çalıştığından bahsedelim.
Bir NFT, blok zincirinde işlenen türünün tek örneği(unique) bir kripto tokendir. Token var olan bir blokzincirde bulunan tek bir birim değer iken, blok zinciri her bir NFT'nin sahipliğini ve işlem geçmişini izleyen merkezi olmayan bir defterdir. NFT'ler ile Bitcoin gibi standart kripto para birimleri arasındaki temel fark, değiştirilebilirlik unsurudur. Her bitcoin ya da ethereum kendi türü içinde aynı değere ve uygulama alanına sahip olduğundan, bir dijital cüzdandaki bir ethereum ya da bitcoin, başka bir ethereum ya da bitcoin ile değiştirilebilir veya özgü para biriminde takas edilebilir. Ancak kripto para birimlerinin aksine NFT’ler birbirleriyle takas edilemezler, çünkü her NFT benzersiz bir dijital ögeyi (sanat eseri ya da herhangi dijital öge) temsil ettiğinden, parçalanamadığından ve aynısından bir tane daha olması mümkün olmadığından kripto para birimlerinin aksine her biri bir diğerinden tamamen farklıdır.
Sanat Eseri ve NFT İlişkisi:
Sanatın özgünleştirici etkisi ile günümüzde sanatçıların yaptığı dijital üretimler, alışılagelmiş şekilde geleneksel sanat eserleri gibi değer kazanmaya başlamıştır. Bununla birlikte hem Türk hem de yabancı birçok sanatçı ve dijital ürün tasarımcısı ürettiklerini dijital pazarda satmaya başlamıştır. Bu yolla NFT’ler dijital yolla üretilmiş sanat eserlerinin kripto para yoluyla el değiştirmesinin önünü açmıştır. Bu el değiştirmeyi güvence altına alan şey ise akıllı sözleşmelerdir. Akıllı bir sözleşme, alıcı ve satıcı arasındaki şartların doğrudan kod satırlarına işlenmesi ile kendi kendini denetleyen bir sözleşmedir. Kod ve içerdiği anlaşmalar bir blok zinciri ağında bulunur. Sonuç olarak, bir NFT üretildiğinde, üreten kişi NFT'nin özelliklerini belirleyen ve bu özellikleri NFT'nin yönetildiği ilgili blok zincirine şifreleyerek ekleyen temel, akıllı sözleşme kodunu oluşturur.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayınlanan 16 Nisan 2021 tarih ve 31456 sayılı Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik uyarınca Türkiye’de kripto varlıkların mal ve hizmet alım satımlarının ödemelerinde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanımı yasak olup kripto varlıkların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılmasına yönelik hizmet sunulması da yasaklanmıştır.
Blok zinciri kavramsal varlığı gereği merkezi olmayan bir yapıya sahiptir. Bu nedenle bir yandan eserlerin herkes tarafından erişilebilir olmasını sağlamaya çalışırken ve geleceğin ticaret modelini oluştururken, diğer yandan da herhangi bir hak ihlali ya da şikayet durumunda başvurulabilecek merkezi bir otoritenin olmayışı sebebiyle, siber saldırılar, kopya/taklit NFT ürünleri ve fikri mülkiyet hakları ihlalleri ile ilgili olarak ortaya çıkan ihtilaflarda dijital varlıkların hangi yollarla korunacağını, hangi yasaların kimlere karşı uygulanacağını tespit etmek profesyonel uzmanlık gerektiren bir konudur.
Sonuç itibariyle NFT’ler ve Fikri Mülkiyet oldukça detaylı ve önemli bir konu olup bu süreç muhakkak bir uzman avukat aracılığıyla takip edilmelidir ki herhangi bir hak kaybı yaşanmasın. Alanya Hukuk Bürosu alanında uzman avukatları ve hukuki danışmanları aracılığıyla NFT’ler ve Fikri Mülkiyet konusunda müvekkillerine profesyonel avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmeti sağlamaktadır.